Een van de voordelen van de alomtegenwoordigheid van het wereldwijde web, is dat je geregeld met een stevige vertraging stoot op teksten die je bij hun verschijnen hebt gemist. Soms word je dan overvallen door een redeloze hoop, dat zo’n gemiste tekst je de opheldering zal brengen die een of ander duister vraagstuk al veel te lang verlangt. Vaak ten onrechte.

Het was niet anders met de studie van Joseph MacKay en Christopher La Roche die in 2018 verscheen in International Studies Quarterly onder de enigszins uitdagende titel “Why Is There No Reactionary International Theory”, dezer dagen eenvoudig op het net te vinden.

De vraagstelling van de auteurs is onmiskenbaar pertinent. Net zoals de tragedie volgens Nietzsche werd geboren uit de geest van de muziek, werd het gros van de basisbeginselen van het internationale recht geconsolideerd onder impuls van reactionaire politieke stromingen. Althans, wanneer je die term met enige zin voor hygiëne gebruikt. En daaraan mangelt het nu net bij de auteurs, die van de reactie een soort kofferbegrip maken, waarin vorst Metternich het gezelschap moet dulden van de Iraanse ayatollahs, van hele gekken van het type Anders Breivik en zelfs van Adolf Hitler, hoewel die laatste zichzelf hoegenaamd niet als reactionair beschouwde en in reactionaire kringen ook ronduit niet welkom was.

Het Congres van Wenen, bakermat van het internationale beleid

Dat soort onzorgvuldigheden geeft je al snel zin om het stuk maar verder ongelezen weg te leggen, maar de vaststelling blijft: de vraagstelling is pertinent. Hoe komt het dat de stroming die zo’n cruciale rol heeft gespeeld in de verwoording van de internationale rechtsbeginselen en de vormgeving van de internationale betrekkingen, vandaag zo afwezig is in het debat eromtrent? MacKay en La Roche maken een halve uitzondering voor het werk van Samuel Huntington, maar of die het epitheton reactionair verdient, is nog maar de vraag.

Ongetwijfeld geldt op dit terrein ook de “Whig bias” die in de geschiedschrijving zo aanwezig is en ervoor zorgt dat reactionaire visies niet enkel niet verdedigd, maar zelfs niet bestudeerd of vermeld worden. Maar wie kan dat verweten worden? Wie neemt de handschoen op voor het erfgoed van de Reactie? Als dat gebeurt, zal het werk van MacKay en La Roche niet nutteloos zijn geweest.