Binnen de brede legitimistische familie zijn er onmiskenbaar een aantal stijlverschillen. Grof geschetst valt het legitimistische denken in landen als Oostenrijk en Italië samen met de historiografie van de pre-revolutionaire situatie. Politieke filosofie komt er slechts indirect aan bod. Dat is anders in landen als Spanje en Frankrijk – en in dat laatste land komt een belangrijk deel van de verdienste daarvoor toe aan de ‘Association des Amis de Guy Augé’, die onlangs haar negentiende cahier het licht deed zien.

Guy Augé (1938-1994) was een specialist in de rechtsfilosofie, die werkte in het spoor van de onvolprezen Michel Villey. Daarnaast publiceerde hij intens over rechtsgeschiedenis, met name in het licht van de vragen die bepalend zijn voor het legitimistische standpunt in Frankrijk.  Tussen 1974 en 1984 gaf hij de eerste reeks uit van het tijdschrift ‘La Légitimité’, dat nog steeds kan gelden als een vraagbaak voor wie iets wil weten over de finesses van het legitimistische gedachtegoed.  Na zijn heengaan in 1994 werd een tweede reeks opgestart, ditmaal onder de vorm van cahiers. Het eerste nummer bevatte Augés magnum opus over Les Blancs d’Espagne, dat hij kort voor zijn overlijden had gefinaliseerd.

Sindsdien verschijnen met enige regelmaat nieuwe cahiers, steeds thematisch opgebouwd rond onderwerpen als de familie, de oorlog, religie in de polis, de tirannie van de vooruitgang en dergelijke meer. Het vriendschappelijke aspect van de groep rond de cahiers blijkt nog steeds uit de dominante aanwezigheid in de auteursgroep van Augés collega’s uit de sfeer van de rechtsgeschiedenis, maar ook uit de mooie traditie in elk cahier een tekst van Augé opnieuw uit te geven. Tot zijn overlijden in 2019 was professor Jean-Pierre Brancourt voorzitter van de vriendenkring, waarna hij werd opgevolgd door zijn collega Franck Bouscau. Lange tijd werden de cahiers voorgesteld op een colloquium in Parijs, maar dat behoort in de gegeven omstandigheden niet meer tot de mogelijkheden.

Lezen en schrijven blijft echter perfect mogelijk, zodat net voor de jaarwissel een nieuw volume kon verschijnen, gewijd aan de vrede. Gewoontegetrouw zijn meerdere bijdragen historisch geïnspireerd. Guillaume Bernard schrijft over de pacificatie van de Vendée door Bonaparte en Franck Bouscau over de houding van de Action Française tegenover het verdrag van Versailles. Thierry Buron geeft een zoals steeds scherpzinnige analyse van het vredesconcept van de communisten voor en tijdens de Koude Oorlog. 

Het gaat hier stuk voor stuk om lezenswaardige bijdragen, maar naar onze smaak zijn de twee andere hoofdartikelen dat nog meer. Isabelle Brancourt vergelijkt de huidige sanitaire situatie met de nasleep van de pestepidemie in Marseille in 1720. Dat gebeurt met wetenschappelijke ernst en staatkundige precisie, waarbij de auteur terecht opmerkt dat selectief wordt omgegaan met oorlogsjargon als het om corona gaat. Het grote verschil tussen 1720 en 2020 ligt echter in de centralistische aanpak die de Franse Republiek evenzeer als haar buurlanden kenmerkt. Of dat een verbetering is, mag worden betwijfeld.

In de kern van het thema van dit cahier staat de bijdrage van Philippe Pichot-Bravard, die het concept van de Ware Vrede analyseert in het spoor van de Heilige Augustinus. Hij herinnert eraan dat geen zinvolle visie op vrede mogelijk is, zonder een concept van rechtvaardigheid aan te houden. Dat concept kon traditioneel omschreven worden als de combinatie van de “conception ministérielle du pouvoir, la mission justicière du roi et le souci de l’amitié politique”. Tot de Revolutie bleef die trias – weliswaar niet ongeschonden – overeind, vandaag lijkt hij tot de staatkundige antiekverzamelingen te behoren. Ook dat is geen verbetering, en het siert Pichot-Bravard om een en ander zonder franje duidelijk te maken.

Het zou goed zijn dat deze cahiers ook meer bekend werden in de Lage Landen. Ze zijn voedsel voor de geest van een kwaliteit die zeldzaam is.

Meer inlichtingen: Association des Amis de Guy Augé, La Croix d’Epine, F-91170 Saint-Agnan-sur-Sarthe, asso.aaga@gmail.com