Zelden voordien is het me gelukt op een tiende augustus even intens het martelaarschap van Sint-Laurentius voor de geest te halen – al was het maar omdat zelfs onze tropische temperaturen slechts een fractie zijn van wat de heilige diaken op het braadrooster moet hebben doorstaan.

De verering van Laurentius in de Lage Landen hangt nauw samen met de bijzondere devotie van de Habsburgers voor deze van oorsprong Spaanse heilige. De overwinning bij Sint-Quintijn, waar Lamoraal van Egmont en Julian Romero samen de Fransen versloegen, zou niet toevallig hebben plaatsgevonden op een tiende augustus. En dat het Escuriaal de vorm van een rooster heeft, is geen architecturale, maar een religieuze belijdenis.

Wat er ook van weze, over de hele Lage Landen zijn er kerken toegewijd aan Sint-Laurentius. De havensteden Rotterdam en Antwerpen hebben er allebei eentje, al is de eerste het voorwerp geweest van een ver-Quisting en werd Bruno Bourla’s elegante Antwerpse kerkgebouw vervangen door een wat plompe neo-byzantijnse verschijning. Ook Ename heeft een Sint-Laurentiuskerk, en in het uiterste zuiden van de Nederlanden, in Virton, waakt Laurentius over het wel en wee van de parochie.

Zoals u ziet, past dit kerkgebouw perfect in de context van de Waterstaatsarchitectuur uit het tijdperk van Willem I en II. De ontstaansperiode van de kerk, 1826 tot 1834, lijkt dit te bevestigen.

Raadpleegt u echter de lokale bronnen, dan zal u leren dat de ontwerper van de kerk een gepensioneerde luitenant-kolonel van het Belgische korps genie was, ene graaf de Holgard.

Echt waar? In 1826 al in ruste treden uit een Belgisch leger dat pas vier jaar later zou ontstaan, is een merkwaardige prestatie. Zou het kunnen dat graaf de Holgard een eed van trouw had gezworen aan Koning Willem?

Zeker wel: Holgard behoorde tot het Nederlandse leger in Indië, en het Nationaal Archief bezit een mooie tekening van zijn hand die het militaire complex van Malang op Java afbeeldt. Blijkbaar kost het anno 2020 de beheerders van toeristische diensten en soortgelijke websites toch nog net iets te veel moeite om zo’n eenvoudig historisch feit te erkennen en de chronologie geen geweld aan te doen.

Als het de lokale amateurhistorici kan plezieren: Holgard had, zoals zovelen, ook een verleden in het Franse leger. Tijdens de Honderd Dagen was hij ordonnans van generaal Duhesme, die even later zou sneuvelen bij Waterloo. Holgard had dus ook trouw gezworen aan Lodewijk XVIII. Misschien valt dat lichter te verteren.