Soms denk je mensen te kennen, en blijkt dat op een onverwachte manier te kloppen. Tjeerd Kapenga blijkt in het leven van de letteren Siard te heten, maar vindt het overbodig daarmee te koop te lopen. Na de Europese verkiezingen verlaat hij Brussel weer voor zijn geboortestad, en pas bij de voorbereiding van zijn afscheidsborrel gaven we er ons rekenschap van dat onze gelegenheidsmedewerker al schreef, lang voor er sprake was van Geheime Nederlanden.

Vijf jaar na het verschijnen van een boek nog recensies laten verschijnen is niet echt hip – maar als de onvolprezen “Uil van Minerva” dat mag doen, mogen wij minstens uw aandacht vragen voor deze merkwaardige tekst. We doen dat bijna zo bescheiden als Siard dat zelf zou doen.

“De vorst als spiegel” draagt als ondertitel “Een theorie van de monarchie voor de 21^ste eeuw”. Een theorie naast andere, suggereert de auteur, en niet zozeer van, dan wel voor onze eeuw – zoals wij uiteindelijk ook niet van, maar wel in onze wereld leven.

In dat register is het religieuze ook meer aanwezig in het boek dan een letterlijke lezing doet vermoeden. Het is een filigraan in de bladzijden, dat niet geëxpliciteerd hoeft te worden om aanwezig te zijn. Is het daarom een pleidooi voor de monarchie naar goddelijk recht? Niet noodzakelijk, maar wel voor een monarchie die is afgestemd op de menselijke natuur, zoals die eens werd geschapen.

Het boek is zeker geen pleidooi voor een monarchie die zichzelf een absoluut karakter aanmeet. Integendeel, de relativiteit die de monarchie, zoals elk menselijk handelen eigen is, wordt omgebogen tot een sterkte. Omdat ze menselijk, al te menselijk is, kan de monarchie herkenbaar zijn op een manier die de toevalligheden van het dagelijkse leven te boven gaat. Niet deze of gene royal, zelfs niet Diana, maar Marie-Antoinette en Lodewijk XVI zijn archetypes die iets zeggen over de mens als moeder, of over de zwakke mens die de verantwoordelijkheid voor zijn handelen niet ontvlucht.

Opmerkelijk is ook Kapenga’s veroordeling van de zogenaamde Salische wet en van de identificatie van de vorst met een krijgsheer. Wie het traditionele denken vrouwonvriendelijkheid verwijt, verdient het als straf met Kerstmis een exemplaar van “De vorst als spiegel” cadeau te krijgen.

Allicht de meest opmerkelijke pirouette van Siard is de inzet van een onomstreden denker als Emmanuel Levinas als woordvoerder voor de traditionele monarchie. In een of ander obscuur geschrift vond hij indicaties van Levinas’ vroege sympathie voor het denken van Charles Maurras, en dat spoor heeft hij ernstig genomen. Te ernstig? Mogelijk, maar het feit dat een spoor niet verder werd ingeslagen, hoeft niet te betekenen dat het niet waard was geëxploreerd te worden.

Nu laat Siard Brussel achter zich, als een spoor dat niet verder geëxploreerd zal worden. Misschien biedt het nieuwe leven hem ruimte om de gedachten van zijn boek verder uit te werken? Het minste dat u tegen die tijd gedaan kan hebben, is ervoor zorgen dat u “De vorst als spiegel” gelezen hebt, en positie innemen tegenover Siards beeld van de monarchie.

Het ga je goed, Siard, in de bisschopsstad Leeuwarden, stad van Marijke Meu, die de lancering van onze blog begeleid heeft, en stad van Alexander Cohen, die andere merkwaardige Maurrassiaan die ons soms aan jou deed denken. Stuur ons gauw een nieuw Fries Cabaal, we hebben het nodig!

“De vorst als spiegel. Een theorie van de monarchie voor de 21^ste eeuw” van Siard W. Kapenga verscheen in 2014 bij uitgeverij Aspekt in Soesterberg. Voor 113 bladzijden betaalt u 14.95 €. Het boek is nog steeds verkrijgbaar bij de uitgever of via bol.com.

Een bespreking van de hand van Herman de Dijn vindt u op: http://www.hermandedijn.be/viewpic.php?LAN=N&TABLE=PUB&ID=1798