Het overkomt Point de Vue, beter bekend als “le journal des altesses et des concierges” zelden goed geïnspireerd te zijn. Als het dan toch gebeurt, is dat een reden te meer om er melding van te maken, en dat geldt zeker als er een excellente aanleiding toe bestaat, namelijk de priesterwijding van aartshertog Johannes van Oostenrijk op 16 juni in het Zwitserse Véroliez.

In het gesprek dat hij met het Franse weekblad had naar aanleiding van zijn wijding, verklaart de aartshertog, in verband met de inspiratie die hij vond in het leven van zijn overgrootouders, de Zalige Karl van Oostenrijk en de Dienares Gods Zita van Oostenrijk: “De echte edelman is Jezus.” Point de Vue maakte van dit citaat de titel van het artikel, en geeft ons zo een mooie gelegenheid om wat te mijmeren over christendom en adel.

Natuurlijk is er een gemakkelijke manier om deze uitspraak te duiden, namelijk te bedenken dat titels en afstamming er niet toe doen, en dat enkel een groot hart leidt tot ware adel. Fout is dat niet, maar leert het ons echt iets? Een meer radicale invulling zou kunnen zijn dat niet enkel elke macht en adeldom van God komt, maar ook alle macht en adel aan God toekomt, zodat er geen ruimte is voor andere titularissen van adeldom. Het gebruik van het woordje “echt, waarachtig”, laat toe die stelling aan te houden zonder in ongezonde vormen van radicalisme te verzeilen. Misschien is dat dus wel de correcte lezing.

Een derde lezing blijft echter mogelijk, en lijkt voor onze tijd de meest interessante. Het is dat Christus, volkomen God en volkomen mens, ons zo vreemd is geworden, dat de metafoor van de adel ons kan helpen te begrijpen wie Hij is.

Het is immers een kenmerk van onze tijd dat hij niet overweg kan met adel. We relativeren het fenomeen, lachen het weg of ergeren ons aan zijn overleven. Ten aanzien van de adel veroorloven we ons meer dan tegenover anderen, in flauwe grapjes of in haatcampagnes in de media. Blauw bloed lijkt vandaag vooral een aantrekkingskracht uit te oefenen op bloedhonden die kwijlen en bijten in naam van de gelijkheid.

En toch is de Zoon van God ter wereld gekomen in het gezin van Jozef “de domo David”. De Evangelist Lucas vindt het relevant de afkomst van Jezus’ voedstervader te vermelden. Wij niet. Wij noemen hem “de timmerman”, en brengen hem zo binnen handbereik. De Heilige Familie interesseert ons maar in de mate ze op onze familie lijkt. Is dat niet zo, kan ze ophoepelen.

Die verschuiving heeft trouwer oudere en talige wortels. Kort nadat hij melding heeft gemaakt van “het Huis van David”, tekent Lucas het Magnificat op. Daarin lezen we: “Heersers ontneemt Hij hun troon, maar verheft de geringen. Die hongeren overlaadt Hij met gaven, en rijken zendt Hij heen met lege handen.” Het valt op dat in de Nederlandse tekst de winnaars wel, en de verliezers geen recht hebben op een lidwoord: alle geringen worden verheven, maar het is niet uitgesloten dat sommige heersers hun troon behouden. In onze kerken wordt de tekst echter vaak anders geduid, namelijk dat wie heerst, zijn troon zal verliezen aan de geringen. Van een hulde aan Gods almacht wordt het Magnificat een revolutionaire boodschap.

Dat de Latijnse tekst ons hierbij niet erg behulpzaam is, ligt in de lijn van de verwachting – een spel van lidwoorden begrijp je minder aan de hand van een taal het niet zo op lidwoorden heeft begrepen. Dat ligt echter anders in het Grieks, en de Griekse grondtekst blijkt in deze passage ook geen lidwoorden te hanteren. Winnaars en verliezers worden met andere woorden in abstracto aangegeven, het komt God toe concrete keuzes te maken. Geen voorspelbare revolutie dus, maar Goddelijke souvereiniteit.

Ook in die zin is Christus inderdaad de echte edelman, de zoon van de enige Soeverein. Jawel, Christus Koning. In een tijd die zo graag lacherig doet over vorsten allerhande, is dat een last die niet makkelijk te dragen is. Maar boven Zijn Kruis stond al geschreven “Iesus Nazarenus Rex Iudaeorum.” Ook de Romeinen hielden niet van Koningen, of hun Rijk nu van deze wereld was of niet.