Over het onafhankelijkheidsreferendum in Catalonië kan veel worden gezegd. Dat het een gemiste kans is, bijvoorbeeld. Een gemiste kans om zowel in Madrid als in Barcelona te beseffen dat de nationale én regionale constitutionele tradities onrecht wordt gedaan door aansluiting te zoeken bij een staatsvisie die in twee golven uit Frankrijk werd ingevoerd (de eerste keer door de Bourbonkoningen na de Spaanse Successieoorlog en de tweede keer door de afrancescados en hun politieke erfgenamen, van Napoleon tot Franco). In die zin is het meer dan ironisch dat de Catalaanse nationalisten verwijzen naar het verzet van hun Habsburggezinde voorouders in 1714. Het zou een nuttige tijdsbesteding zijn geweest om zich te verdiepen in de werken van de theoretici en pamfletschrijvers uit die tijd, om te beseffen dat hun verhaal volkomen verschilt van het klassiek-separatistische. Voor de Spaanse regering is een en ander nog pijnlijker: zij slaagt er niet in een grondwet te handhaven die, meer dan welke Europese constitutie ook, ruimte laat voor maatwerk en erkenning van regionale tradities en instituties.

Wie ook een kans heeft laten liggen om te zwijgen, zijn de aanhangers van meer zelfbestuur voor Vlaanderen. Enkele weken geleden bood de Spaanse diplomatie een opening van je welste, toen de ambassade in Brussel met zoveel woorden erkende dat het Vlaamse en het Catalaanse streven naar zelfbestuur van een heel andere orde waren. Op die manier werd gebroken met de klassieke Spaanse positie, die inhield dat men wantrouwig was tegen elke stap naar meer bevoegdheden voor Vlaanderen, omdat dit navolging zou kunnen krijgen in Catalonië en andere delen van Spanje. Die besmettingslogica werd blijkbaar niet langer actueel geacht en dit opende de mogelijkheid voor minder overspannen reacties vanuit Madrid op constitutionele evoluties in België. Op Europees niveau zou dit bijzonder nuttig zijn geweest, want daar stond Madrid altijd op de rem als het ging om een ruimhartige benadering van de Vlaamse bevoegdheden.

Zou zijn geweest, want een aantal ongetwijfeld goedbedoelende Vlaamsgezinde politici en opiniemakers vonden het nodig hun verontwaardiging te spuien over deze Spaanse perversiteit. Neen, Vlaanderen en Catalonië stonden op één lijn, staan op één lijn en zullen altijd op één lijn staan. Geen matador kan hun liefde breken ! Van de opening van de Spaanse diplomatie is sindsdien niets meer vernomen. Kans verkeken. Wie zich de volgende jaren als “reine Tor” wil profileren, kan hier een mooi voorbeeld vinden.

Wanneer gaan de politieke verantwoordelijken in Vlaanderen begrijpen dat tegennatuurlijke allianties vaak de interessantste zijn ?