Trekt u ook naar Hamburg in december? Elk excuus is goed om naar de Elbestad te gaan. Zij heeft iets van het grootburgerlijke behouden dat Amsterdam al driekwart eeuw is kwijtgeraakt. En in de revolutietijd waren Oranjegezinde ballingen er bijzonder welkom, met name in de Gesellschaft Harmonie, nu “von 1789” geheten.  Niet eens zo ver van de Harmonie is de filharmonie, en daar zal Sir John Elliot Gardiner op 7 december zijn nieuwe gezelschap voorstellen, The Springhead Constellation Choir and Orchestra. We kijken ernaar uit.

Het oude sociëteitshuis van Gesellschaft Harmonie

Gardiner heeft altijd iets onvoorspelbaars gehad. Geef mij maar Norrington, of Harnoncourt, maar bovenals William Christie (en in de nieuwe generatie Sébastien Daucé). Wie dan nog een ensemble “revolutionnaire et romantique” noemt, moet niet op al te veel clementie van mijn zijde rekenen. Eerlijk, dan getuigt Springhead van een betere inspiratie.

Het landgoed Springhead

Waarom? Dan moeten we even terug in de tijd, en in de familiegeschiedenis van Gardiner. Springhead is een landgoed in Dorset, dat exact tien jaar voor de geboorte van John Elliot Gardiner werd aangekocht door zijn ouders. Op zich is dat geen bijzonder feit, maar voor Rolf en Marabel Gardiner was die aankoop de verwezenlijking van een visie op de wereld en de mens.

Rolf Gardiner was toen een jonge dertiger, die naam had gemaakt als jeugdleider en herontdekker van het Engelse volksdanspatrimonium. In die hoedanigheid stond hij ook in nauw contact met de Nederlandse volkskundigen Dirk Jan en Elise van der Ven-ten Bensel.

Gardiner deed echter meer. Hij nam het voortouw in de actie voor biologische teeltmethoden en lag aan de basis van onder meer “The Soil Association” and de “Kinship in Husbandry”, bewegingen die een integrale herleving van het platteland nastreefden door een combinatie van spirituele en landbouwkundige ervaringen en waarden, wars van kortzichtigheid op het ene of het andere vlak.

Naïef? Dat was Gardiner sr ongetwijfeld bij wijlen. Hij engageerde zich op de rechtervleugel van de Conservatieve Partij, in de discrete gezelschappen English Mistery en English Array, die met misprijzen neerkeken op het populisme avant la lettre van Oswald Mosley en zijn zwarthemden, maar aansluiting zochten bij de tegendraadse traditie van het historische Toryisme. Gardiner en zijn geestesgenoten bleken echter niet opgewassen tegen de intriges van de sinistere Anthony Ludovici, die de groepen in pro-Duitse en halfslachtig nationaal-socialistische richting probeerde te sturen.

Het huwelijk van Rolf en Marabel Gardiner

Vader Gardiners teleurstelling was groot en hij trok zich terug in het concrete – in de regel een wijze houding.  Ook de muziek bleef Gardiner sr, die verwant was met de componist Balfour Gardiner, steeds inspireren. De familietraditie werd voortgezet, zo blijkt nu.

John Eliot Gardiner heeft de traditie van zijn vader, ondanks alle zijstappen, niet verworpen. Tot vandaag blijft hij het avontuur van Springhead steunen in de trust die het landgoed beheert (https://springheadtrust.org.uk/). En dat hij dit eerder deze maand sprak op een symposium van de Roger Scruton Legacy Foundation over “A New Path for Beauty” bevorderde ons goed humeur ongetwijfeld (https://www.scruton.org/events-2024/art-and-philosophy-conference-2). Moge het Springhead Constallation Choir and Orchestra doen wat vader Gardiner zo na aan het hart lag: schoonheid overdragen van generatie op generatie.